Wijn proeven in Oost-Slovenië

Wijnliefhebbers opgelet: Slovenië is een perfect land om wijn te proeven. In het westen ligt de befaamde Vipava Valley waar je prachtige wijnranken vindt, maar ook de meeste wijntoeristen. In het oosten vindt je de Haloze Hills. Hier domineert een duurzame reisformule. Op de glooiende heuvels is er ruimte voor fijne ontmoetingen en je proeft er heerlijke wijnen van Sloveense wijnboeren met kleinschalige wijngaarden. Ga mee van de gebaande paden af en stap op de fiets naar de Haloze Hills.

Waar liggen de Haloze Hills?

In 2018 reisde ik (Eline) met mijn vriend met de trein naar Slovenië. De wijngebieden rondom Ptuj waren één van de eerste bestemmingen die wij sowieso wilden bezoeken. Dat kwam eigenlijk nadat we ontdekten dat de meeste reizigers naar de Vipava Valley gaan, vlakbij de Italiaanse grens. De keuze was daarom makkelijk gemaakt. Van de gebaande paden af en de wijnmarkt en lokale economie van het minder bekende Slovenië steunen, klonk veel aantrekkelijker dan een toeristische regio bezoeken. Ik leerde meteen hoe avontuurlijk het is om voor deze duurzamere keuze te gaan.

De Haloze Hills liggen direct onder de middeleeuwse stad Ptuj. Het gebied strekt zich uit van Makole, 18 kilometer ten zuidwesten van Ptuj, tot Goricak, vlakbij de Kroatische grens. Deze wijnstreek kenmerkt zich door groene heuvels, kleine dorpjes, pittoreske boerderijen, weelderige fruittuinen en uitgestrekte wijngaarden. In de kelders van de boerderijen gebeurt het allemaal: daar komt de witte wijn tot stand. Smakelijke, soepele, frisse en zoete witte wijnen zijn er in overvloed.

Slapen in een wijnvat

Na een prachtige treintocht door Duitsland, een overnachting in Wenen en een rit door Oostenrijk, arriveerden we aan het begin van de zondagmiddag in het stadje Ptuj. Vanaf het station liepen we door het rustige centrum langs de rivier naar onze overnachtingsplek toe: een winebarrel op camping Terme Ptuj. Een perfecte plek om te overnachten na een wijnproeverij.

Zo’n levensgroot wijnvat heeft een twee meter lang bed dat precies in de breedte van het wijnvat past. Voor de dikke deur hangt een rood-wit geblokt gordijntje. Slapen in een wijnvat voelt deels luxe en deels als kamperen. Een soort glamping dus, want je hebt à la camping, gewoon gedeeld sanitair.

Van de gebaande paden in Europa

Een van de avonturen waar ik zo naar uitkeek, brak aan: wijn proeven in Slovenië! Na een korte inspectie op Google Maps en in de Lonely Planet, besloten we op de bonnefooi op pad te gaan. We huurden twee mountainbikes bij de receptie, kregen een kaart die rook naar een boekenkast uit de jaren '80 en bevestigden onze flesjes water in de flessenhouders. Vlak langs de rivier, met uitzicht op Ptuj, vervolgden we de weg naar het zuiden, richting de Haloze Hills.

De route begon met een smal weggetje, vlak langs een kabbelend beekje, dwars door kilometers lange graanvelden. Via kronkelende wegen arriveerden we in een dorpje. De historisch ruikende landkaart kwam goed van pas. We reden langs voetbalvelden, kerken en huizen waar niemand te bekennen was. We luisterden naar vogels en naderende trekkers. We kochten water in een supermarkt waar niemand Engels sprak. De mensen die we tegenkwamen, keken ons verwonderd aan. Het voelde alsof we in een compleet andere wereld waren beland.

Op onze retro kaart konden we zien waar de meeste wijngaarden waren. We kozen een richting en hoopten dat we een bordje met 'wine tasting' tegen zouden komen. Na een helling van 10% besloot ik een pauze in te lassen. Ik nam plaats op een grasveldje vanwaar ik mooi uitzicht had over het Haloze District. Mijn vriend fietste een stukje door om te kijken of hij daar boerderijen tegenkwam die een proeverij aanboden. Toen hij terugkwam meldde hij dat hij niets had gezien. Het werd het tijd voor plan B: bij de mensen aanbellen. En toen gebeurde er iets bijzonders.

Wijn proeven bij Joseph

Een kleine man met grote ogen kwam wild gebarend op ons af. Terwijl hij in het Sloveens ratelde, merkten we aan zijn vrolijke uitstraling en opgewekte intonatie dat hij ons iets leuks wilde vertellen. "We komen uit Nederland!", probeerden we hem in het Engels uit te leggen. De man barstte in lachen uit en zei: "Zijn jullie hier op vakantie? Willen jullie misschien mijn wijn proeven?"

Enthousiast sprongen we op. En of we dat wilden. Joseph, zoals de man heette, nam ons mee richting de wijnkelder van zijn boerderij, waar we eigenlijk al tien minuten naast zaten. We liepen een stenen trap af en kwamen terecht bij een houten deur. Joseph zwaaide het zware gestalte open. Er kwam een typische wijnkelder tevoorschijn. Joseph toverde drie wijnglazen tevoorschijn, hield ze één voor één onder het kraantje van een wijnvat vol sauvignon blanc en proostte samen met ons en het Mariabeeld dat de kelder vergezelde, op het leven.

Een snoepje dat langzaam op je tong smelt

Na drie grote slokken en een gesprek met handen en voeten, schonk Joseph onze tweede wijn in: een zoete muscat. Deze wijn voelde als een snoepje dat langzaam op onze tong smolt. Omdat we hem zo lekker vonden, kregen we een tweede glas. De gesprekken werden steeds leuker én steeds grappiger. Joseph lachte om alles wat we zeiden terwijl hij het overduidelijk niet altijd begreep. Het voelde heel bijzonder. Daar stonden we dan in zijn wijnkelder, te proeven van zijn wijn. Als enige twee reizigers kregen we de volle aandacht van een lokale wijnboer. Een wijnproeverij kon niet beter.

Toen ons derde glas leeg was, keerden we aangeschoten terug naar de warme buitenlucht. Joseph was nog niet klaar met ons. Hij nam ons mee naar zijn wijngaarden, fruitbomen en moestuintjes. Na een ontmoeting met zijn vrouw, zoon en hond, namen we met vers fruit plaats op een stenen bankje in de schaduw. Al smullend van de frisse appels en zoete druiven vertelde Joseph over zijn jeugd in Joegoslavië, zijn werk en het zelfgemaakte apparaat waarmee hij vogels probeerde af te schrikken. Ondertussen genoten wij van het mooie uitzicht over zijn land.

Wijnproeven bij de familie Luboj

Een paar uur later was het tijd om weer op de fiets te stappen. Via steile weggetjes naar beneden raceten we naar een ander dorpje. We besloten Google Maps weer eens te raadplegen en zagen dat er een wijnproeverij werd aangeboden in de omgeving. Via drie steile hellingen omhoog troffen we het adres aan waar we volgens deze online landkaart wijn konden proeven.

Er stond geen bordje of iets. Toch besloten we onze fietsen tegen het hek aan te plaatsen en aan te bellen. Er kwam niemand. Daarom belden we nog een keer aan. En nog een keer. Na een kleine tien minuten kwam er een man tevoorschijn. Een vrolijke man met een open uitstraling. In het Engelse begroette hij ons en stelde ons de vraag waar we naar op zoek waren. “We zouden graag een wijnproeverij willen doen!”, lieten we weten. “Geen probleem”, liet Morana Luboj weten. “Loop maar met ons mee”.

Al snel zaten we aan tafel met Morana zijn dochter en haar zoon. “We hadden eigenlijk niet gerekend op reizigers dus we hebben het niet voorbereid, maar we kunnen het zo voor jullie regelen hoor”. De wijnglazen kregen een plek voor onze neus, er werd een houten plank met kaas en worst op tafel gezet en de eerste fles wijn vulde onze glazen.

Tijdens het proeven vertelden Morana en zijn dochter enthousiast over de productie en smaak van de wijnen. Door die goedgevulde glazen werd het op een gegeven moment lastig om dat allemaal te onthouden. Gelukkig was het erg gezellig en hebben we de namen van de wijnen en de smaken opgeschreven.

De smaken van de Sloveense wijnen van wijnhuis Luboj

De eerste wijn die we proefden was een ZVRST wein, een Sloveense Cuvée gemaakt van druiven die voornamelijk in deze streek groeien. De tweede wijn was de Láski Riesling. Een Sloveense droge witte wijn met een lichte citrustoon in de afdronk. De derde wijn was de Sipon: een dessertwijn met een rijke fruitige smaak en flink wat alcohol (15,5%), het paradepaardje van wijnhuis Luboj dat een prestigieuze award gewonnen had. Net als een aantal andere wijnen overigens. De onderscheidingen werden trots aan ons getoond.

De laatste wijn was de Ice Wine: een traditionele Sloveense dessertwijn gemaakt van druiven die in de winter bevroren zijn. Met een maag gevuld met goede wijnen en heerlijke hapjes keerden we terug naar Ptuj. Wat een geslaagde dag! We hadden geen betere wijnproeverij kunnen bedenken dan deze.

Wat is jouw favoriete 'van de gebaande paden'-plek?

Van de gebaande paden reizen is een duurzame en verantwoorde manier om een land te ontdekken. Waarom? We hebben de redenen op een rijtje gezet:

1. Je ontloopt het 'massatoerisme' en dat is goed, want massatoerisme is slecht voor een bestemming. Teveel toeristen op één plek beschadigt de natuur en de stad, maar ook de lokale cultuur. Bewoners van steden als Venezië en Barcelona klagen bijvoorbeeld dat hun woonplaats meer de toeristen dient dan henzelf. Ze willen niet in een pretpark-versie van hun stad wonen. Bovendien komt het geld dat toeristen uitgeven bij grote ketens bij rijke ondernemers terecht in plaats van bij de 'normale' burgers. Dat vergroot de economische ongelijkheid.

2. Door naar een plek te gaan waar weinig anderen komen stimuleer je de ontwikkeling van de lokale economie op die bestemming. Wanneer je kiest voor goede initiatieven (bijvoorbeeld een café waar inwoners van een stad samenkomen om muziek te maken of te schilderen) draag je ook nog eens bij aan een gezonde en eerlijke leefomgeving.

3. Bestemmingen van de gebaande paden af zijn plekken waar je op een duurzame manier kennis en ervaringen kunt uitwisselen, van taal tot levensvisies. Deze uitwisseling verbreedt zowel jouw kijk op de wereld als die van de persoon met wie je praat.

Heb jij ook zo'n plek waarvan je dacht: dit moet wel net zo leuk zijn als de bekende versie hiervan. We zijn benieuwd!